Giải thưởng Vật lý Cơ bản "đặc biệt" kèm tấm sec 3 triệu đô la Mỹ đã được trao tặng cho các nhà khoa học đi đầu trong các nỗ lực dẫn đến việc khám phá ra hạt Higgs boson, hay "hạt của Chúa".

Toàn cảnh Trung tâm Nghiên cứu Hạt nhân Châu ÂU CERN (đường tròn
mô phỏng quỹ đạo các hạt gia tốc với chu vi 27km ở biên giới Pháp -Thụy Sĩ)

Hôm nay, Thứ Năm, 21/3/2013 ở Geneve, Thụy Sĩ tiến hành trọng thể lễ trao giải đặc biệt, Giải thưởng Vật lý Cơ bản và vinh danh 3 tập thể khoa học nổi tiếng ở Trung tâm Nghiên cứu Hạt nhân Châu Âu, gọi tắt là CERN, gồm các nhà khoa học thuộc hai dự án về hệ thống detectors ATLAS và CMS và bộ phận LHC (Tổ hợp Gia tốc Giao nhau hạt Hadron).

Quỹ Giải thưởng Vật lý Cơ bản được hỗ trợ bởi Nhà đầu tư công nghệ Nga Yuri Milner. Ông đã tài trợ 27 triệu đô la Mỹ, vào tháng Bảy năm 2012, để lập quỹ này nhằm mục đích nâng cao hơn nữa sự hiểu biết của con người về vũ trụ chúng ta đang sống.

Quỹ nói trên đưa ra 4 giải thưởng khác nhau, trong đó 3 giải trao tặng hàng năm cho các nhà vật lý được chọn lựa qua quá trình đề cử. Giải thứ tư là Giải Vật lý Cơ bản dành cho những “trường hợp đặc biệt" có thể trao tặng vào bất kỳ thời gian nào.

"Cha đẻ" hạt của Chúa Peter Higgs thăm máy gia tốc ở CERN.

Giả thuyết về sự tồn tại hạt cơ bản (hạ nguyên tử) Higgs boson được đưa ra 50 năm trước trong lý thuyết Mô hình Chuẩn nổi tiếng bởi nhà vật lý Anh Peter Higgs và một số tác giả khác. Với thành tựu lớn lao và vang dội, phát hiện hạt Higgs boson trong phòng thí nghiệm và công bố ở CERN vào ngày 4/7/2012, Quỹ Giải thưởng Vật lý Cơ bản ngày 11/12/2012 đã thông báo rằng, một giải thưởng kèm tấm sec 3 triệu đô la Mỹ thuộc ”trường hợp đặc biệt" nói trên, sẽ trao tặng cho các nhà khoa học đi đầu trong các nỗ lực dẫn đến việc khám phá ra hạt Higgs boson thuộc 3 bộ phận có công lao lớn nhất ở CERN là ATLAS, CMS và LHC.

Hệ thống các detectors tham gia phát hiện hạt Higgs boson.

Các nhà khoa học được xướng danh trong buổi lễ trao giải “ngoại lệ” này là các vị: Lyn Evans, Peter Jenni, Michel Della Negra, Fabiola Gianotti, Jim Virdee, Guido Tonelli, và Joe Incandela.

Tại buổi lễ trao giải trọng thể hôm nay, Thứ năm 21/3/2013 tại Geneve, Thụy Sĩ, ngoài lời phát biểu giới thiệu của Tổng Giám đốc trung tâm CERN, dự kiến sẽ có sự tham gia của các nghệ sĩ nổi tiếng thế giới, nam diễn viên Morgan Freeman, ca sĩ Sarah Brightman và nghệ sĩ dương cầm Denis Matsuev.